چوب راش چیست؟
راش، چوب جنگلی با دانسیته متوسط است و از درختان پهن برگ راش حاصل می‌شود. راش کاربردهای بسیاری دارد برای مثال از آن در ساخت مبلمان، کفپوش چوبی بادوام، اسباب‌بازی چوبی، تجهیزات ورزشی، ظروف و … استفاده می‌شود.
این درخت متعلق به خانواده Fagaceae هستند و ویژگیهای جالب و خاصی دارند که آنها را نسبت به سایر درختان برگ ریز متمایز می‌کند. درختان راش یکی از باشکوه‌ترین و زیباترین گونه‌های درختی هستند و مناظر چشم‌نوازی را به وجود می‌آورند.
درختان راش بومی آمریکای شمالی، اروپا و آسیا هستند، معمولا تاج گرد، ارتفاع زیاد و تنه‌ای پهن با پوست نازک و صاف دارند و رنگ پوستشان هم خاکستری فولادی است. این درختان کند رشد هستند اما طول عمرشان به بیش از 400 سال می‌رسد.
نحوه تشخیص درختان راش
درختان راش ویژگیهای منحصر به فرد و متمایزی دارند و به راحتی قابل تشخیص هستند. پوست خاکستری و صافی دارند و تا زمانی‌که درخت سرپا و زنده است، پوست روی چوب باقی می‌ماند. درختان راش در شرایط سایه تنه مستقیم و بزرگی دارند و ارتفاعشان بالای 24 متر می‌رسد.
درخت راش را می‌توان با توجه به برگ، پوست و ارتفاع آن تشخیص داد. خانواده راش درختان زیادی دارد که هریک از گونه‌های چوبی این خانواده هم ویژگیهای خاص خود را دارد و با توجه به همین ویژگی‌ها می‌توان آنها را شناسایی کرد.
پوست درخت راش
رنگ پوست درخت راش در زمان رشد خاکستری است و سطح صافی دارد اما وقتی درخت بزرگتر می‌شود، پوست آن رگه‌های عمودی پیدا می‌کند و خشن‌تر می‌شود. ترک خوردگی‌های افقی هم در پوست درختان راش جوان مشاهده می‌شود.
برگ
رنگ برگ درختان راش سبز براق و تا حدی تیره است. برگ‌ها در فصل تابستان کاملا تیره می‌شوند و طول آنها 7 تا 15 سانتی‌متر است.
ارتفاع
با توجه به گونه ارتفاع آنها متفاوت است مثلا ارتفاع راش چینی (F. Engleriana)، حدود 20 متر، راش آبی ژاپنی (F. japonica) 24 متر و راش مکزیکی یا هایا (F. Mexicana) 40 متر است.
انواع چوب راش
در خانواده راش گونه‌های واقعی و کاذب زیادی وجود دارند؛ اما در این بخش اسامی 9 گونه برتر معرفی می‌شوند:
راش اروپایی، راش آمریکایی، راش مسی، راش ژاپنی، راش سه رنگ، راش گریان، راش برگ سرخسی، راش آسیایی، راش آبی ژاپنی
ویژگی و مشخصات
شکل ظاهری و رنگ
رنگ خام چوب راش در قسمت بیرون‌چوب کرم کم رنگ است و درون‌چوب آن هم صورتی یا قهوه‌ای یا قرمز و سفید است. رنگ راش به مرور زمان تغییر کرده و کمی تیره‌تر می‌شود اما پس از بخاردهی طلایی می‌شود.
سختی جانکا
راش چوب سختی است برای مثال سختی راش اروپایی 1450 پوند (6460 نیوتن) و سختی راش آمریکایی 1300 پوند (5780 نیوتن) است؛ به همین دلیل برای تولید مبلمان خانگی و کاربردهای بیرونی مناسب است.
انعطاف کاری
چوب راش چسب‌خوری خوبی داشته، قابل پرداخت و برش‌زدن آن آسان است. این چوب با بخاردهی نرم و منعطف می‌شود و با اینکه سختی متوسطی دارد اما می‌توان به‌راحتی با ابزار و ماشین‌آلات روی آن کار کرد.
مقاوت در مقابل پوسیدگی
چوب‌های مقاوم به پوسیدگی مزایای زیادی دارند اما متاسفانه چوب راش در برابر پوسیدگی مقاومت طبیعی ندارد و به‌راحتی می‌پوسد.
میزان دسترسی و قیمت
راش در بیشتر نقاط جهان به صورت عمده و با قیمتی مناسب در دسترس است.
دوام
راش سختی مناسبی دارد اما این دلیل نمی‌شود که بادوام باشد و چوب آن به راحتی مورد هجوم حشرات یا حملات قارچی قرار می‌گیرد و می‌پوسد.
ویژگی های چوب راش پس از بخاردهی
ویژگیهای چوب راش پس از بخاردهی تقویت شده و پس از بخاردهی شیمیایی در برابر پوسیدگی مقاوم می‌شود و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز پررنگ درمی‌آید. کاربرد چوب راست‌تار و ریزبافت راش پس از بخاردهی افزایش می‌یابد و می‌توان از آن برای ساخت کفپوش و تخته لایه استفاده کرد.
مزایا و معایب
- ظاهر خوب: ریزبافت با الیاف صاف و بافت یکنواخت
- قابلیت کاربرد: دارای دانسیته و سختی متوسط که قابلیت نگهداری میخ و پیچ در آن بالا است. الیاف چوب راش رنگ و پولیش را خوب حفظ می‌کند و ظاهر زیبایی دارد. هم چنین می‌توانید راش را با بخار به‌راحتی خم کنید و به شکل مورد نظر درآورید.
- سفت و سخت: راش چوبی سفت و محکم بوده و برای مبلمان و کفپوش انتخاب خوبی است. قابلیت تحمل بار و سختی بالایی دارد، زود خراشیده و کنده نمی‌شود که همین ویژگی‌ها باعث کیفیت بالای کفپوش راش می‌شود.
- چوب جنگلی بادوام: اگر چوب راش کاملا خشک شود، بادوام است در غیر این صورت بعد از جذب و دفع رطوبت دچار واکشیدگی و هم کشیدگی می‌شود.
- برای کاربردهای بیرونی مناسب نیست: مقاومت خوبی نسبت به تغییرات آب و هوایی و گرد و غبار نداشته و چند سال پس از تماس با خاک و رطوبت می‌پوسد؛ به همین دلیل برای کاربردهای بیرونی مناسب نیست.
- جذب آب: راش جذب رطوبت بالایی دارد به همین دلیل بهتر است از راش حفاظت شده استفاده کنید اما قیمت بالایی دارد. برای جلوگیری از جذب رطوبت می‌توان رنگ و پولیش استفاده کنید؛ اما این کار هزینه‌بر است.
- ترک برمی‌دارد و پیچ می‌خورد: اگر از راش بدون رنگ و جلا استفاده کنید بعد از چند سال ترک برمی‌دارد. عامل اصلی ایجاد ترک و پیچ‌خوردگی آن رطوبت است و اگر پس از جذب رطوبت شروع به خشک‌شدن کند، خم می‌شود و پس از آن اتصالات چوبی دچار ترک و شکاف می‌شوند.
- گران‌قیمت است: با توجه به معایبی که دارد، گران‌قیمت‌تر از چوب‌های دیگر است و باید مرتبا تعمیر و نگهداری شود.
کاربرد
راش با توجه به قابلیت شکاف خوری بالایی که دارد، هیزم خوبی است که می‌تواند ساعت‌ها با شعله‌های ملایم و روشن بسوزد. استحکام متوسط تا بالایی داشته و صنعت‌گران و مبل‌سازان از آن استفاده می‌کنند؛ چراکه مبلمان بسیار زیبایی با این چوب تولید می‌شود که رنگ چوبی ملایمی دارد و با هر رنگی در محیط ست می‌شود.
چوب راش بوی خاصی ندارد؛ به همین دلیل می‌توان برای مبلمان اتاق خواب از آن استفاده کرد اگر از بوی چوب متنفر هستید، می‌توانید راش را انتخاب کنید. چوب راش گونه‌ای جنگلی است که در ساخت آلات موسیقی هم استفاده می‌شود. از ترکیب چوب راش، افرا و توس به دلیل تُناژ رنگی زیبایی که ایجاد می‌کنند، در کنار هم و برای ساخت درام استفاده می‌شود.
از راش برای ساخت خانه و کلبه‌های چوبی استفاده می‌شود. در دوران باستان مردم هندواروپایی از پوست درختان راش برای نوشتن متون مذهبی استفاده می‌کردند. قبل از اختراع کاغذ از الواح چوب راش در جوامع آلمانی زیاد استفاده می‌شد.
تفاوت چوب راش گرجستان و ایران
رنگ راش گرجستانی نسبت به ایرانی کمی روشن‌تر است. یافته‌های پژوهشگران نشان می‌دهد که راش ایرانی در مقایسه با راش گرجستان مقاومت کمتری دارد و خواص مکانیکی و فیزیکی ضعیف‌‌تر راش ایرانی نسبت به راش گرجستان به دلیل دانسیته کمتر این چوب است؛ چراکه شرایط آب و هوایی و جغرافیایی برای این دو گونه راش متفاوت است.
