سوخته نگاری یا پایروگرافی به معنای «نوشتن با آتش» است.

هنر سوختِ نگاری توانایی تبدیل ساده‌ترین اشیاء به زیباترین آثار هنری را دارد. کافی است با اصول و نکات مهم سوختِ نگاری آشنا شوید تا بتوانید آثاری جذاب و هنرمندانه را خلق کنید.

سوختِ نگاری یا سوختِ کاری یکی از قدیمی‌ترین هنرهای جهان محسوب می‌شود. این هنر را می‌توان با استفاده از روش های مختلف و بر روی طیف وسیعی از سطوح مانند چوب، چرم، پارچه و کاغذ انجام داد. در ادامه به شرح ویژگی ها و روش‌های مختلف سوختِ نگاری می‌پردازیم.

سوخته نگاری چیست؟

سوختِ نگاری هنری است که با ایجاد سوختگی، تصاویر و طرح های هنری را بر روی انواع چوب، چرم یا مواد مشابه ایجاد می‌کند. این هنر قدمتی چندهزارساله دارد. نمونه‌هایی از تکنیک هنری سوختِ نگاری را در مصر باستان و همچنین تعدادی از قبایل آفریقایی می‌توان یافت.

برای ایجاد آثار هنری با استفاده از سوختِ نگاری، به ابزار مخصوص حرارت دهی مانند هویه المنت دار یا سیمی و همچنین یک سطح مناسب نیاز است. در فرآیند سوخته نگاری نوک هویه بر روی سطح قرار گرفته و آن را می‌سوزاند.با تکرار این عمل در بخش‌های مختلف یک سطح، طرح مورد نظر هنرمند ایجاد می‌شود.

ابزارهای حرارتی مورد استفاده در کار سوختِ نگاری متفاوت هستند. در گذشته میله‌های نازک فلزی را بر روی شعله داغ می‌کردند؛ سپس آنها بر روی سطوح مورد نظر قرار می‌دادند تا طرح موردنظر شکل بگیرد.

با گذشت زمان، هنرمندان این عرصه یاد گرفتند که چگونه از امکانات جدیدتر در جهت پیشرفت هنر سوختِ نگاری استفاده کنند. امروزه هنرمندان با استفاده از هوویِ های مخصوص سوختِ نگاری طرح‌هایی را خلق می‌کنند که بی‌شباهت به طرح های قلم و جوهر نیستند.

سوخته نگاری روی چه سطوحی انجام میشود؟

در ادامه به معرفی پرکاربردترین سطوح برای سوختِ نگاری می‌پردازیم.

سوخته نگاری روی چوب

نوع چوب مورد استفاده در فرایند سوختِ نگاری مهم بوده و از هر چوبی نمی‌توان بدین منظور استفاده کرد. تهیه برخی از چوب ها آسان‌تر است. همچنین قیمت چوب نیز نقشی تعیین کننده در انتخاب نوع آن دارد. چوبی که انتخاب می کنید باید از نظر بافت، الیاف و رنگ مناسب باشد. باید به دنبال چوبی باشید که دارای منافذ کوچک و سطح صاف باشد. سطوح ناهموار، طراحی خطوط مستقیم را دشوار می کند. چوب ها از نظر بافت، الیاف، موج، رنگ، وزن و سایر خصوصیات باهم متفاوت هستند. سوختِ نگاری روی چوب های نرم و سبک مثل کاج راحت تر است و به حرارت زیادی نیاز ندارد. چوب های سنگین مانند بلوط یا گردو می توانند بر کیفیت سوختِ نگاری تأثیر گذار باشند.

اگر این نوع چوب را انتخاب می کنید، با استفاده از هویه های سیمی که در بازار با عنوان لیختنبرگ نیز شناخته می‌شوند کنترل دما آسان‌تر است. چوب های سنگین و سخت یا رنگ روشن مانند راش و چنار نیز برای سوختِ نگاری مناسب هستند. گونه‌های چوبی دیگری که برای سوختِ نگاری مناسب هستند عبارتند از: بامبو، بید، افرا و … .

سوختِ نگاری در تزیین آلات موسیقی نیز کاربرد دارد. این کار روی نی، یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای افزایش زیبایی این ساز است.

روی چرم

این کار روی چرم بسیار لذت بخش است. چرم نسبت به چوب راحت تر می سوزد؛ زیرا مانند چوب در ساختار خود الیاف و بافت ندارد. الکترود گرم شدِ حتی با دمایی پایین تر از دمای مورد نیاز برای سطح چوب به خوبی در سطح چرم فرو می رود و به شما امکان می دهد با سرعتی مناسب سوختِ نگاری کنید.

اثر هنری نهایی را می‌توانید در یک قاب ارائه کنید .همچنین می‌توانید از آن در موارد دیگری مانند قلاده سگ، کمربند و کیف استفاده کنید. با این حال چرم معایبی هم دارد. ممکن است در مقایسه با چوب در حین سوختِ نگاری کمی بدبو شود و خیلی سریع نوک الکترود را کثیف کند. بنابراین دائماً نیاز به تمیز کردن نوک الکترود خود دارید.

روی پارچه

انجام سوختِ نگاری روی پارچه کمی مشکل است. باید به خاطر داشته باشید که هرگز نباید روی پارچه‌های ترکیبی (که از الیاف مختلف ساختند) یا پارچه‌هایی که متشکل از مواد شیمیایی مانند نایلون و پلی استر هستند سوختِ نگاری انجام دهید.

فقط چند نوع محدود پارچه مانند کتان طبیعی برای سوختِ نگاری مناسب هستند. همچنین پارچه‌های از جنس صد در صد پنبه نیز برای سوختِ نگاری مناسب هستند. سوختِ نگاری روی پارچه نیاز به تمرین دارد و این کار باید به ملایمت و آهستگی انجام شود.

روی کاغذ

کاغذ، سطح مناسبی برای این هنر است. با این حال، برای انجام سوختِ نگاری روی سطح کاغذ به مهارت و وقت بیشتری در مقایسه با سایر روش‌ها نیاز است. یکی از مزیت‌های سوختِ نگاری روی سطح کاغذ، زیبایی و جذابیت های ظاهری آن است.

به علاوه، تهیه مواد اولیه برای سوختِ نگاری روی کاغذ آسان‌تر از سایر سطوح مانند چوب و چرم است.کاغذهای بدون اسید گزینه های مناسبی برای سوختِ نگاری هستند.

کاغذهای صاف به دلیل سطح همواری که دارند برای مبتدیان مناسب‌تر هستند و فرآیند سوختِ نگاری را آسان‌تر می‌کنند. با این حال، کاغذهایی که کمی ناهمواری روی سطح آنها به چشم می‌خورد، پس از سوختِ نگاری ظاهری روستیک و جذاب پیدا می‌کنند.